Nieuws

Eddy Poncelet (4 augustus 1927 - 20 september 2025)

We vernemen het trieste nieuws dat Eddy Poncelet onverwacht is overleden. Wij wensen de familie veel sterkte in deze moeilijke tijd.

Eddy Poncelet is geboren in Oostende op 4 augustus 1927. Tijdens de oorlog verhuist zijn familie in 1942 van Oostende naar Brugge. In het atheneum te Brugge zit Eddy in hetzelfde jaar van Marc Braet, die contacten heeft met de Revolutionaire Volksjeugd. In de nasleep van de oorlog wordt Eddy lid van de Volksjeugd te Brugge en richt samen met Gaston Desnerck een afdeling op in Oostende. In 1948 wordt hij lid van de KPB en werkt hij in de boekenhandel van zijn jeugdvriend en communistisch militant, Mathieu Corman.

Zijn militaire dienst doet Eddy Poncelet bij de Zeemacht. Hij organiseert er onder meer een manifestatie tegen de verlenging van de legerdienst tot 24 maanden en wordt door de Krijgsraad tot één maand gevangenis veroordeeld. Nog tijdens zijn militaire dienst wordt hij in 1951 verkozen tot het Centraal Comité van de KPB.

Na zijn legerdienst wordt hij werkzaam op het nationaal secretariaat van de Volksjeugd. Hij is tevens lid van het bestuur van de KP Oostende maar is vooral actief in de Volksjeugd en later de Kommunistische Jeugd. Door zijn grondige kennis van het Frans militeert hij ook bij de jeugdafdelingen te Henegouwen.

Eddy Poncelet (2de van links) op het 12de Congres van de KPB, 1957

 

In deze periode neemt Eddy deel aan de congressen van de Wereldfederatie van de Democratische Jeugd (FMJD) en diverse jeugdfestivals. In 1953 werkt hij gedurende zes maanden voor de FMJD te Boedapest waar hij nauwe banden met Aziatische en Afrikaanse militanten legt.

Een  kantelmoment is de wereldtentoonstelling te Brussel in 1958. De jongeren van de communistische jeugd ontmoeten er hun Congolese tegenhangers waaronder Patrice Lumumba. Poncelet zal in de nasleep van deze samenkomsten contacten onderhouden met o.a. Antoine Tshimanga: syndicalist en verantwoordelijke van een “communistische” Congolese jeugdbeweging; Pierre Mulele: de minister van onderwijs en kunsten en Anicet Kashamura:  verantwoordelijke van de Jeunesse populaire africaine. In september 1960 is Eddy in Léopoldville (Kinshasa) waar hij Albert De Coninck en Jean Terfve zal opwachten om hen voor te stellen aan de Congolese kennissen. Na de val en de moord, op Lumumba vertoeft Poncelet in Caïro waar hij Pierre Mulele bijstaat. In maart 1961 gaan Poncelet en Mulele naar Moskou om er financiële en materiële bijstand te vragen voor de nieuwe regering van Antoine Gizenga in Stanleyville (Kisangani).

Eddy Poncelet (links) in Abidjan, samen met Albert De Coninck (uiterst rechts)

 

Reeds begin de jaren zestig vindt Eddy dat de afstand qua leeftijd te groot is t.o.v. de jongeren voor wie de organisatie bedoeld is en dat het tijd wordt voor een grondige vernieuwing van het nationaal bureau van de Jeugd. Hij wordt aangesteld als directeur van TRACOSA – een NV die de handelsrelaties met communistische landen verzorgde - en bouwt 4 jaar later de sector van het volkstoerisme uit. Eerst op vrijwillige basis, naderhand als bestendig secretaris. Volkstoerisme behelst niet enkel een reisagentschap maar baat tevens verschillende campings en jeugdhuizen uit. Eddy Poncelet wordt tevens bestuurder bij International Social Tourism Organisation (ISTO).

Tussen 1975 en 1977 wordt te Oostende de vzw 'Het Baken' opgericht om een lokaal in de Fortuinstraat uit te baten en er politieke en culturele activiteiten te organiseren. Hierin speelt Eddy opnieuw een belangrijke rol. Vandaag is dit lokaal een complex van sociale woningen dat dezelfde naam draagt.

Alhoewel Eddy Poncelet er zelf geen functies had, zorgt hij ervoor dat de archieven van de Oostendse Volkshogeschool mede opgericht door zijn jeugdvriend Bob Wolstyn en André De Smet alsook de archieven van het marxistische Centrum voor Volksopvoeding (later het Centrum Bob Claessens) bij DACOB bewaard worden. 

Ook zijn persoonlijk archief schonk hij aan DACOB waarvan hij tevens bestuurslid was. 


22 oktober : Studiedag "Communisme en communisten in België"

Op 22 oktober nodigt het CegeSoma/Rijksarchief, in samenwerking met het CArCoB/Dacob en MoSa 1800-2000 (KU Leuven), u graag uit om deel te nemen aan een internationale workshop rond het thema 'Communisme en communisten in België. Nieuwe kritische benaderingen.'

Deze studienamiddag ontleent zijn naam niet toevallig aan een verzamelbundel van wijlen José Gotovitch (1940-2024). Als voormalig directeur van het CegeSoma, hoogleraar aan de ULB en de drijvende kracht achter het Centre d'Histoire et de Sociologie des Gauches en het CArCoB, belichaamde José Gotovitch als geen ander de histoire croisée van de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. Eén jaar na zijn overlijden willen we een aantal nieuwe onderzoekspistes aftasten en aandacht besteden aan vernieuwende methodologieën en recent ontsloten bronnenmateriaal.

De focus ligt daarbij weliswaar op de geschiedenis van het communisme in België, maar er wordt expliciet een brug geslagen naar het communisme als een inherent transnationaal fenomeen.

PROGRAMMA :

12:00 Welcome coffee and registration

12:15 Introduction: Chantal Kesteloot & Widukind De Ridder

Session 1 : Transnational Solidarity Movements

12:30-13:00 : Une histoire des Jeunesses et Étudiants communistes en Belgique pendant la guerre d’indépendance algérienne, 1954-1962, Paul-Emmanuel Babin (Université de Lille)
13:00-14:00 : Dénoncer les liens militaires et économiques belges avec l’Afrique du Sud en 1980 : resituer la plaidoirie de Paulette Pierson-Mathy dans une échelle locale et globale, Aline Martello (Université de Lausanne)
14:00-14:30 : Spectres of Eurocommunism in Flanders: Anti-Apartheid between 1966 and 1989 In Light of the Development of a Progressive Culture, Jitske Quanten (MA, KULeuven)


14:30-14:40: Coffee Break

14:40-15:10: Le Parti Communiste de Belgique (PCB) et le Parti Communiste d’Espagne (PCE) de la Guerre d’Espagne à la fin du Franquisme et la transition démocratique (1939-1981), Sigfrido Ramírez (ULB, Max-Planck-Institut)


Session 2: New Sources, Research Questions and Methodologies

15:00-15:30: The View from Above: State Officials, the Revolutionary Left, and Anti-Subversive Preoccupations in France and Italy in the Sixties and Seventies, Luca Provenzano (KULeuven)
15:30-16:00: Le monde communiste belge des « années 68 ». Nouvelles sources, nouvelles questions, nouvelles approches, Elie Teicher (Université de Lausanne)


16:00-16:10: Coffee Break

16:10-16:40: On the concept of ‘antifascism’: The Intricacies of Politics, Historiography and Public Memory from the Spanish Civil War to the Cold War, Widukind De Ridder (CegeSoma/State Archives- KULeuven)
16:40-17:10: The PCB-KPB and the Politics of Production, Guy Coppieters (State Archives)
17:10-17:40: Communist Parliamentarism, 1925-1985, Frederik Verleden (KULeuven)
17:40-18:00: The Research Archives of José Gotovitch: Some preliminary findings, François Bellot (CArCoB) &Theun Vonckx (Dacob)

18:00 Reception

Inschrijven en meer informatie hier


MARK BRAET 100

De Brugse dichter-vertaler-uitgever en communist zou op 7 juli 2025 honderd jaar geworden zijn. Hij overleed in 2003, maar liet een blijvende invloed na. Mark Braet was medestichter van het Masereelfonds in 1971 en de drijvende kracht achter o.m. Masereelfonds Uitgeverij en Nerudafonds. Naar aanleiding van deze verjaardag organiseert Masereelfonds Brugge een hele resem voorstellingen en debatten. Het volledige vind je programma hier

DACOB bewaart zowel het persoonsarchief van Marc Braet als de archieven van het Masereelfonds en Nerudafonds. In onze online catalogus kan je alle inventarissen consulteren. 

Of stuur ons een mail voor meer informatie. 


Citizen scienceproject ‘Laatste woorden’ speurt naar afscheidsbrieven van geëxecuteerde verzetsmensen uit WOII

DACOB neemt deel aan het project de 'Laatste Woorden'. 

De VUB-leerstoel Sporen van het Verzet en vzw Helden van het Verzet lanceren het citizen science project ‘Laatste woorden’. Het project wil zo veel mogelijk afscheidsbrieven inzamelen van de 1.500 Belgische verzetsmensen die tijdens WOII geëxecuteerd werden. 

De ingezamelde afscheidsbrieven worden gedigitaliseerd, getranscribeerd, geanalyseerd, vertaald (in Nederland, Frans en Engels) en voor het ruime publiek ontsloten. Dany Neudt: ‘In de loop van 2026 zal het erfgoedproject ‘Laatste woorden’ uitmonden in een interactieve website, een publicatie en een rondreizende tentoonstelling. Men zal als het ware in het leven van de verzetsmensen kunnen duiken.

Lees meer hier


Oorlogsdagboeken

DACOB is een partner van het Oorlogsdagboekenproject van Archiefpunt

Archiefpunt streeft ernaar zoveel mogelijk oorlogsdagboeken uit de Tweede Wereldoorlog te verzamelen. Waarom? Deze historische documenten bieden niet alleen een boeiende, intieme kijk op het verleden, maar zijn door hun herkenbaarheid van het alledaagse ook waardevol voor het brede publiek. In samenwerking met onze partners zijn we actief bezig met het registreren en behouden van deze belangrijke getuigenissen.

Ontdek meer hier


Guillemin en de PCB Fédération Wallonne (1920)

Onze collega’s van CArCOB ontsloten recent een bijzonder archief dat nieuw licht werpt op de stichting van de communistische partij van België. Het betreft een archief van Michel Guillemin, militant bijde Socialistische Jonge Wacht (Jeune Gardes Socialistes - JGS) te Verviers en oprichter  van één van de eerste communistische groepen in Franstalig België. Later sloot hij zich aan bij de Trotskistische oppositie van War Van Overstraeten.


Soundtrack of a Coup d'État

Soundtrack to a Coup d’État’ belicht een van de meest verraderlijke politieke machinaties van de 20e eeuw: hoe de Belgische monarchie, de regering van de Verenigde Staten en multinationals samenspanden om kunstinstellingen en legendarische jazzmuzikanten als dekmantel te gebruiken voor geheime operaties om de premier van Congo, Patrice Lumumba, te vermoorden.

De bekroonde documentaire van Johan Grimonprez wordt nu in de betere cinema vertoond of kan online gestreamd worden op VRT MAX. 

Voor de realisatie van deze bijzondere film werd o.a. beroep gedaan op de filmarchieven van DACOB/CArCoB.