Nieuws

DACOB is gesloten van 19 mei tot 23 mei. 

Voor alle dringende vragen contacteer onze collega's van CArCoB : contact@carcob.eu 

CALL FOR PAPERS

Research Workshop
22 oktober 2025
CegeSoma (Rijksarchief OD4) i.s.m. Dacob/CArCoB

Deze studienamiddag ontleent zijn naam niet toevallig aan een verzamelbundel van wijlen José Gotovitch (1940-2024). Als voormalig directeur van het CegeSoma, hoogleraar aan de ULB en de drijvende kracht achter het Centre d'Histoire et de Sociologie des Gauches en het CArCoB, belichaamde José Gotovitch als geen ander de histoire croisée van de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. Eén jaar na zijn overlijden willen we een aantal nieuwe onderzoekpistes aftasten en aandacht besteden aan vernieuwende methodologieën en recent ontsloten bronnenmateriaal.

De focus ligt daarbij weliswaar op de geschiedenis van het communisme in België, maar er wordt expliciet een brug geslagen naar het communisme als een inherent transnationaal fenomeen. We moedigen met name voorstellen aan die ingaan op de (handels)betrekkingen met Oost-Europa en de verschillende solidariteitsbewegingen met de zogenaamde ‘derde wereld’. Ruimer gesteld gaat het om de vraag naar de verhouding van de Belgische communisten tot de discursieve praktijken en organisatorische principes van postkoloniale bewegingen in Zuid-Amerika, Azië en Afrika. Ook de rol van de communisten binnen de diverse (trans)nationale organisaties van overlevenden van de naziconcentratiekampen willen we expliciet centraal stellen. 

Wat nieuwe methodologieën betreft verwijzen we onder meer naar Oral History (buiten het domein van de sociale of institutionele geschiedenis) en het werk van de Franse historici Claude Pennetier en Bernard Pudal omtrent Le sujet communiste. Identités militantes et laboratoires du « moi» . ” Vernieuwend onderzoek kan voorts steunen op recent ontsloten bronnenmateriaal. Het gaat dan bijvoorbeeld om het onlangs overgedragen onderzoeksarchief van Gotovitch dat berust in het Dacob/CArCoB en de rijke verzameling ‘Dagboeken en manuscripten’ van het CegeSoma.

Geïnteresseerden kunnen tot 15 juni 2025 een kort abstract (300 woorden) insturen naar widukind.deridder@kuleuven.be en chantal.kesteloot@arch.be. De geselecteerde voorstellen ontvangen ten laatste op 30 juni een antwoord. De workshop wordt gehouden in het Engels, Frans en Nederlands. De bijdragen zullen nadien gebundeld worden in een themanummer.

Meer informatie hier

Op zaterdag 17 mei organiseert UGent een studiedag omtrent WOII. DACOB staat er met een infostandje!

Tachtig jaar na de capitulatie van nazi-Duitsland blijft de Tweede Wereldoorlog actueler dan ooit. Nu de laatste getuigen verdwijnen, nemen musea, erfgoedorganisaties en commerciële spelers vaak het voortouw in de publieke overlevering. Uitgevers, productiehuizen, dramaturgen en schrijvers zien in nieuwe oorlogsverhalen populaire producten voor consumptie. Tegelijkertijd grijpen journalisten, politici, opiniemakers en overheden naar het verleden om lessen te dicteren of beleid te motiveren. Welke betekenis geven we vandaag aan WOII? Wat zijn de valkuilen en waar moeten we naartoe met dat verleden? En, wat is vandaag nog de rol van historici? Moeten ze een actievere stem laten horen in de publieke arena of zich net meer loskoppelen van de vragen van de hedendaagse samenleving?

Deze studiedag zet de erfenis van de Tweede Wereldoorlog centraal: hoe kunnen we de toekomst van dat verleden verzekeren? Experten uit verschillende sectoren buigen zich over de inzet en vertaalslag van de oorlogsgeschiedenis, vandaag en morgen.

 De lezingen en debatten richten zich tot een breed publiek van geïnteresseerden, van professionals tot studenten. Tijdens het middaggedeelte is het mogelijk op een forum kennis te maken met het thematisch-educatieve aanbod van erfgoedorganisaties en archiefinstellingen.

Ontdek het volledige programma hier

Op woensdag 23 april gaat Anne Duchaine in gesprek met Aline Cordonnier (UCL) over haar boek 'Borms, une famille entre collaboration et résistance' in Conferentiezaal van het CegeSoma, Luchtvaartsquare 29 - 1070 Brussel. Deze voordracht wordt georganiseerd door Cegesoma en de vzw Vrienden van het Cegesoma in kader van de Ontmoetingen Publieksgeschiedenis.

In de familie Borms treden twee mensen naar voor, die in alles elkaars tegengestelde lijken: August, de Vlaams-nationalist, aanleunend bij de nazi’s, collaborateur tijdens de beide wereldoorlogen, in 1945 aangehouden en in april 1946 terechtgesteld, en zijn nicht, Regina, weerstander bij de Gewapende Partizanen, in 1944 in Luik gearresteerd en als «Nacht und Nebel-gevangene» naar de concentratiekampen van Gommern en Ravensbrück gedeporteerd.

Anne Duchaine, auteur van ‘Borms, une famille entre collaboration et résistance’, is de dochter van Regina Borms en Jacques Duchaine, beiden lid van de Gewapende Partizanen.

Ze raakte geïntrigeerd door de verwantschap van haar moeder en haar oom langs vaderskant, August Borms, en van daaruit heeft ze zich verdiept in die controversiële figuur. De inzage in zijn repressiedossier leverde haar een beter inzicht op in zijn betrokkenheid bij de geheimen van het nationaalsocialisme.

Meer informatie hier

DACOB neemt deel aan het project de 'Laatste Woorden'. 

De VUB-leerstoel Sporen van het Verzet en vzw Helden van het Verzet lanceren het citizen science project ‘Laatste woorden’. Het project wil zo veel mogelijk afscheidsbrieven inzamelen van de 1.500 Belgische verzetsmensen die tijdens WOII geëxecuteerd werden. 

De ingezamelde afscheidsbrieven worden gedigitaliseerd, getranscribeerd, geanalyseerd, vertaald (in Nederland, Frans en Engels) en voor het ruime publiek ontsloten. Dany Neudt: ‘In de loop van 2026 zal het erfgoedproject ‘Laatste woorden’ uitmonden in een interactieve website, een publicatie en een rondreizende tentoonstelling. Men zal als het ware in het leven van de verzetsmensen kunnen duiken.

Lees meer hier

DACOB is een partner van het Oorlogsdagboekenproject van Archiefpunt. 

Archiefpunt streeft ernaar zoveel mogelijk oorlogsdagboeken uit de Tweede Wereldoorlog te verzamelen. Waarom? Deze historische documenten bieden niet alleen een boeiende, intieme kijk op het verleden, maar zijn door hun herkenbaarheid van het alledaagse ook waardevol voor het brede publiek. In samenwerking met onze partners zijn we actief bezig met het registreren en behouden van deze belangrijke getuigenissen.

Ontdek meer hier

Onze collega’s van CArCOB ontsloten recent een bijzonder archief dat nieuw licht werpt op de stichting van de communistische partij van België. Het betreft een archief van Michel Guillemin, militant bijde Socialistische Jonge Wacht (Jeune Gardes Socialistes - JGS) te Verviers en oprichter  van één van de eerste communistische groepen in Franstalig België. Later sloot hij zich aan bij de Trotskistische oppositie van War Van Overstraeten.

‘Soundtrack to a Coup d’État’ belicht een van de meest verraderlijke politieke machinaties van de 20e eeuw: hoe de Belgische monarchie, de regering van de Verenigde Staten en multinationals samenspanden om kunstinstellingen en legendarische jazzmuzikanten als dekmantel te gebruiken voor geheime operaties om de premier van Congo, Patrice Lumumba, te vermoorden.

De bekroonde documentaire van Johan Grimonprez wordt nu in de betere cinema vertoond of kan online gestreamd worden op VRT MAX. 

Voor de realisatie van deze bijzondere film werd o.a. beroep gedaan op de filmarchieven van DACOB/CArCoB.